Vervangingsopgave Nederland: een cross-sectorale benadering voor duurzame infrastructuur

In de schijnwerpers van de moderne samenleving lijkt Nederland vaak als een goed geoliede machine te draaien, maar achter de schermen worstelt het met de grootste vervangingsopgave ooit. De complexiteit van deze taak, gecombineerd met een gebrek aan overzicht en dreigende capaciteitstekorten, maakt het een uitdaging van ongekende proporties.

Een cruciale factor voor het succesvol aanpakken van deze immense opgave is cross-sectorale samenwerking. Het gebrek aan een totaalbeeld van de vervangingsopgave benadrukt de noodzaak van verbinding tussen overheden, bedrijfsleven, onderwijs, en kennisinstellingen. Samenwerking moet niet alleen worden gezocht wanneer nieuwe thema’s zoals klimaatverandering op de agenda staan, maar moet de ruggengraat vormen van de gehele aanpak.

De afhankelijkheid tussen verschillende organisaties en sectoren maakt gezamenlijke inspanningen essentieel. De vervangingsopgave is niet slechts een technisch vraagstuk; het is een complex maatschappelijk probleem dat vraagt om een holistische aanpak. Cross-sectorale samenwerking is de sleutel tot het creëren van een gezamenlijk totaaloverzicht, waarbij de middelen doelgericht kunnen worden ingezet voor het welzijn van de BV Nederland.

Knelpunten

Een van de knelpunten in deze opgave is het tekort aan gekwalificeerd personeel. Een holistische benadering vereist een gezamenlijke inspanning van overheid, bedrijfsleven en onderwijsinstellingen om praktische opleidingen te waarderen en te stimuleren. Het is niet alleen een kwestie voor de individuele organisaties. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de benodigde vaardigheden te ontwikkelen én te koesteren. Daarbij mag ook het asielbeleid drastisch worden herzien omdat dit een aanvullend strategisch instrument zou moeten zijn.

Aanbestedingen, een ander pijnpunt in deze uitdaging, kunnen alleen effectief worden aangepakt door nauwe samenwerking tussen overheden en het bedrijfsleven. Een herziening van het rigide aanbestedingsproces, waarbij de markt en de overheid in harmonie opereren, opent de deur naar meer innovatie en flexibiliteit. Hierbij worden ook kleinere, snel schakelende organisaties niet uitgesloten, waardoor de gehele sector kan profiteren van frisse ideeën en efficiëntere processen. Dat vraagt om meer verantwoordelijkheid van opdrachtgevers in het dragen van risico’s in plaats van deze bij marktpartijen neer te leggen.

maatschappij en kernwaarden

De infrastructuur in Nederland is veelomvattend. Bruggen, viaducten, tunnels, aquaducten, sluizen, gemalen, vaarwegen, wegen, stuwen, spoorwegen, overgangen, kruisingen, zuiveringsinstallaties, rioolgemalen, productielocaties voor drinkwater, fietspaden, straten, kabels, leidingen, etc. Eigenlijk de volledige inrichting van de boven- en ondergrondse ruimte waarbij een vorm van transport mogelijk is. Het is de levensader van onze samenleving. Het vervangen en renoveren van deze cruciale “assets” binnen de kaders van milieu, klimaat en stikstofbeleid vergt naast samenwerking ook doordachte keuzes.

De infrastructuur van Nederland is daarmee een weerspiegeling van onze maatschappij en haar kernwaarden. Cross-sectorale samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven, onderwijs, en kennisinstellingen is de sleutel tot het succesvol navigeren door deze uitdagende vervangingsopgave.

kruispunt

Het gebrek aan een totaaloverzicht van de vervangingsopgave heeft niet alleen gevolgen voor de infra organisaties zelf maar brengt ook de gehele BV Nederland in gevaar. De complexiteit, de dreigende schaarste aan grondstoffen, en de hoge bevolkingsdichtheid maken deze opgave tot een van de grootste uitdagingen ooit. Het zal moeilijk blijken om weloverwogen keuzes te maken, vooral wanneer de middelen beperkt zijn. De vervangingsopgave vraagt om prioritering binnen de beleidskaders van milieu, klimaat, en stikstof. Hierbij is cross-sectorale verbinding van essentieel belang. Het raakt de kern van hoe wij als samenleving omgaan met innovatie, arbeidswaardering, en overheidsbeleid. Nederland staat op een kruispunt, en het is in gezamenlijkheid dat we de weg naar een duurzame, innovatieve toekomst kunnen inslaan.

De vervangingsopgave is een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Cross-sectorale samenwerking is de sleutel tot succes, waarbij overheden, bedrijfsleven, onderwijs, en kennisinstellingen gezamenlijk een totaalbeeld moeten creëren en implementeren. Nederland kan deze uitdaging alleen overwinnen door samen de handen uit de mouwen te steken en te bouwen aan een duurzame, innovatieve toekomst.

Cross-sectoraal keuzes maken; afbeelding Maxime

Risk Appetite! Doe maar niet

Risk appetite of risicobereidheid wordt gezien als essentieel om strategisch risicomanagement te implementeren. Ik zie nog wel eens een uitleg hoe risk appetite visueel kan worden weergegeven. Vaak zie je dan in een risicomatrix een onlogische vorm van vakjes ontstaan op zo’n manier dat er in de matrix een risico wordt gereduceerd, maar dat de uitkomst nog steeds hetzelfde is.

Dat roept de vraag op of er een andere manier is om de risk appetite weer te geven. Een korte overweging.

visualisatie

Is het schuiven van de denkbare zichtlijnen omhoog of omlaag een manier om de risk appetite weer te geven? Bijvoorbeeld – in de figuur rechtsboven – het verschuiven van de oranje lijn naar boven of beneden. Respectievelijk, meer risico accepteren of minder risico accepteren.

Een visuele weergave zegt in de kern niet zo veel over de Risk appetite van een organisatie. Die zit namelijk in het bepalen van de effect-categorieën. (1 t/m 6; in de figuur). Door de effect-categorieën anders te definiëren kan de matrix er visueel hetzelfde uitzien als van een andere organisatie, maar wezenlijk anders zijn. Met andere woorden, de inhoud en de opzet van de inhoud bepaald de risk appetite. Dit geldt ook voor het bepalen van de kansen (A t/m F). De inhoud bepaald de risk appetite.

BEschouwen

Toch kan een visualisatie van de matrix wel een indicatie geven wat voor soort organisatie je mee van doen hebt. Of wat je als organisatie wilt uitstralen.

Mogelijk opbouw van de risicomatrix

De figuur linksboven is zoals wij gewend zijn te lezen. Van links naar rechts en van boven naar beneden. Van toepassing op organisaties met doorgaans robuuste installaties die weten dat er risico’s zijn en daarnaar op zoek gaan.

De figuur rechtsboven leest ook van links naar rechts, maar is geprioriteerd van hoog naar laag. De matrix lijkt te zeggen, alles is een risico, maar allicht valt het mee. Van toepassing op organisaties die weten waar de risico’s zitten en opzoek zijn naar de nuance daarvan. De eerlijkheid gebied me te zeggen dat de bovenste twee matrices beide voorkomen en beide prima bruikbaar zijn in infra organisaties met decentraal eigen installaties. Denk aan waterschappen, drinkwaterbedrijven, energiebedrijven, etc.

De figuur linksonder is interessant. Deze gaat uit van alles is een hoog risico, tenzij het tegendeel wordt aangetoond. Van toepassing op organisatie die risico’s zoveel mogelijk willen uitsluiten om de eenvoudige reden dat veel risico’s rechtstreeks impact hebben op leven of dood. Een dergelijke visualisatie van de matrix past prima in de vliegtuigindustrie, automotive en bijvoorbeeld ziekenhuizen.

De figuur rechtsonder ben ik nog niet eerder tegengekomen. Al kan ik mij indenken dat dit een variant is op de andere matrices in bijvoorbeeld Arabische culturen waar de logica van rechts naar links loopt.

Bottomline

Bottomline. De risk appetite wordt vooral bepaald door de inhoudelijkheid van de matrix. De visualisatie van de matrix zegt mogelijk wel iets over de branche waarin deze wordt toegepast.

Wat vind jij? Kan de risk appetite visueel worden weergegeven?

Nieuwe versie Assetmanagement NU

Er is een nieuwe versie Assetmanagement NU te downloaden. Deze 3e versie, aangeduid als Assetmanagement NU!!! is aangevuld met nieuwe artikelen waarin maatschappelijke uitdagingen worden gecombineerd met assetmanagement principes.

Door de maatschappelijke uitdagingen te bekijken vanuit een waardenstelsel worden interessante inzichten opgedaan. Daarmee helpt het 1e deel in dit e-book om de context van assetmanagement goed te begrijpen.

Het tweede deel is een verzameling van tien aanjagers van assetmanagement. Deze zijn gedurende 10 weken na het uitbreken van Corona in Nederland geschreven. Het zijn meer do’s dan dont’s om assetmanagement letterlijk op gang te brengen in een organisatie.

STREKKING

In 1945 is het Bulletin of the Atomic Scientists opgericht door wetenschappers van de Universiteit van Chicago. Twee jaar nadat ze hadden meegewerkt aan de ontwikkeling van de eerste atoomwapens in het Manhattan-project, creëerde ze de Doomsday Clock. Deze stond symbool om bedreigingen voor de mensheid en de planeet over te brengen. De beslissing om de minutenwijzer van de Doomsday Clock te verplaatsen (of te laten staan) wordt elk jaar genomen door de Science and Security Board van het Bulletin in overleg met zijn Board of Sponsors, waaronder 13 Nobelprijs-winnaars.

De klok is een universeel erkende indicator geworden van de kwetsbaarheid van de wereld voor rampen als gevolg van kernwapens, klimaatverandering en ontwrichtende technologieën in andere domeinen.

Sinds 23 januari 2024 is het 90 seconden voor twaalf.

De uitdagingen waar we als mensheid voor staan zijn groot. Organisaties die assetmanagement willen invoeren hebben ook met uitdagingen te maken. Van een andere orde weliswaar. Echter, de principes van assetmanagement zijn misschien ook wel heel goed toepasbaar op de grotere uitdagingen.

Een aantal gedachten experimenten die assetmanagement principes projecteren op maatschappelijke thema’s geven hier deels een antwoord op. Bovendien zorgt het er voor dat de context van assetmanagement goed begrepen kan worden. Samen met tien aanjagers om assetmanagement in te voeren geeft dit e-book voldoende houvast om de start van assetmanagement handen en voeten te geven in een organisatie.

Bijna alle informatie is terug te lezen in artikelen en pagina’s op deze website. Maar opnieuw gebundeld als handzaam e-book: Assetmanagement NU!!!

E-book Assetmanagement NU!!!