Achteruitgang leidt tot ontwrichting

Bij assetmanagement leiden risico’s die te hoog zijn tot het nemen van maatregelen om die risico’s te verkleinen tot een aanvaardbaar niveau. Welke risico’s zoal kunnen optreden kan worden weergegeven in een zogenaamde risicoketen. In deze keten worden oorzaken, risico’s en gevolgen met elkaar verbonden.

Risicoketen

In de kern bevat een risicoketen vier grootheden: Oorzaak > Asset > Faalwijze > Gevolg. Door vanuit dit vertrekpunt te redeneren kan gewerkt worden met Bow-Tie analyses. Een oorzaak gevolg diagram wat je kunt gebruiken voor het modelleren van risico’s. Zo breng je het ontstaan van een risico in beeld en wat de consequenties zijn als dat risico manifest wordt. Niet toevallig vind je dezelfde grootheden terug in het risicoregister wat je op deze site kunt downloaden. De risicoketen is niet alleen een hulpmiddel om risico’s in een organisatie te identificeren, maar ook om oorzaken en gevolgen in beeld te brengen. Deze gevolgen hebben altijd een link met de bedrijfswaarden van jouw organisatie. Deze staan in het SAMP en in de bedrijfswaardenmatrix.

maatschappelijke risicoketen

Wanneer je de gebeurtenissen in de wereld een beetje volgt vallen we als maatschappij van de ene “crisis” in de andere. Het zijn er zoveel dat je misschien wel mag spreken van een systeemcrisis. De maatregelen die daartegen genomen worden zijn niet altijd even transparant. Al helemaal niet wanneer je nadenkt over het risico dat erdoor wordt weggenomen.

De diverse crisissen gecombineerd met een blik op algehele achteruitgang levert een interessante maatschappelijke risicoketen op. Daarbij niet uitgegaan van assets, maar van propriëteiten. Onder een propriëteit zitten meerdere soorten assets en/of fenomenen verstopt. De gevolgen zijn gebaseerd op de maatschappelijke waarden die in alle eerdere artikelen zijn gebruikt.

Achteruitgang, leidt bijna altijd tot ontwrichting. Waarom gaan we er dan mee door?

Train de Trainer

Voor Rijkswaterstaat ontwikkel ik een Train de Trainer risicomanagement. Een van de kernonderdelen van dit programma is de praktische toepassing van de bedrijfswaardenmatrix.

Deze training is zorgvuldig ontworpen om dit cruciale aspect naadloos te integreren in het bredere spectrum van assetmanagement activiteiten. Deelnemers leren niet alleen hoe ze het effectief kunnen toepassen, maar ook hoe ze de toepassing ervan kunnen documenteren aan de hand van herkenbare casuïstiek. Robuuste casuïstiek is van onschatbare waarde om diepgaand begrip en bruikbare inzichten te genereren. Een instrument waar ik uitgebreid op vertrouw.

Wat mijn trainingen onderscheidend maakt is de dynamische leeromgeving die ik creëer. Een training zo “faciliteren” dat deelnemers zelf ontdekkingen doen en dat juist door de beweging andere delen van het brein worden geactiveerd waardoor diepere leerervaringen ontstaan. Een passende ruimte draagt daar ook aan bij. Zeker, de voorbereiding van een dergelijke training gaat verder dan een mooie PowerPoint, maar dan heb je ook wat. En de inhoud op de foto is nog niet alles.

Volgende week een try-out. Gewoon om de training te ervaren en wat de diverse werkvormen en opdrachten doen. Bovendien biedt het ruimte voor verfijning op basis van feedback van deelnemers. Daarna op een ander moment verleggen we de aandacht naar de didactiek voor de toekomstige trainers. Ik ben heel benieuwd hoe de deelnemers hierop gaan terugkijken. Maar dat het enthousiasme zal worden ontstoken is een ding wat zeker is.

Wil jij assetmanagement ook naar een hoger niveau tillen in je organisatie waarbij trainingen (of een Train de Trainer) als instrument ingezet kunnen worden? Lees dan hier over mijn aanpak.

Materiaal voor de Train de Trainer Risicomanagement

Risk Appetite! Doe maar niet

Risk appetite of risicobereidheid wordt gezien als essentieel om strategisch risicomanagement te implementeren. Ik zie nog wel eens een uitleg hoe risk appetite visueel kan worden weergegeven. Vaak zie je dan in een risicomatrix een onlogische vorm van vakjes ontstaan op zo’n manier dat er in de matrix een risico wordt gereduceerd, maar dat de uitkomst nog steeds hetzelfde is.

Dat roept de vraag op of er een andere manier is om de risk appetite weer te geven. Een korte overweging.

visualisatie

Is het schuiven van de denkbare zichtlijnen omhoog of omlaag een manier om de risk appetite weer te geven? Bijvoorbeeld – in de figuur rechtsboven – het verschuiven van de oranje lijn naar boven of beneden. Respectievelijk, meer risico accepteren of minder risico accepteren.

Een visuele weergave zegt in de kern niet zo veel over de Risk appetite van een organisatie. Die zit namelijk in het bepalen van de effect-categorieën. (1 t/m 6; in de figuur). Door de effect-categorieën anders te definiëren kan de matrix er visueel hetzelfde uitzien als van een andere organisatie, maar wezenlijk anders zijn. Met andere woorden, de inhoud en de opzet van de inhoud bepaald de risk appetite. Dit geldt ook voor het bepalen van de kansen (A t/m F). De inhoud bepaald de risk appetite.

BEschouwen

Toch kan een visualisatie van de matrix wel een indicatie geven wat voor soort organisatie je mee van doen hebt. Of wat je als organisatie wilt uitstralen.

Mogelijk opbouw van de risicomatrix

De figuur linksboven is zoals wij gewend zijn te lezen. Van links naar rechts en van boven naar beneden. Van toepassing op organisaties met doorgaans robuuste installaties die weten dat er risico’s zijn en daarnaar op zoek gaan.

De figuur rechtsboven leest ook van links naar rechts, maar is geprioriteerd van hoog naar laag. De matrix lijkt te zeggen, alles is een risico, maar allicht valt het mee. Van toepassing op organisaties die weten waar de risico’s zitten en opzoek zijn naar de nuance daarvan. De eerlijkheid gebied me te zeggen dat de bovenste twee matrices beide voorkomen en beide prima bruikbaar zijn in infra organisaties met decentraal eigen installaties. Denk aan waterschappen, drinkwaterbedrijven, energiebedrijven, etc.

De figuur linksonder is interessant. Deze gaat uit van alles is een hoog risico, tenzij het tegendeel wordt aangetoond. Van toepassing op organisatie die risico’s zoveel mogelijk willen uitsluiten om de eenvoudige reden dat veel risico’s rechtstreeks impact hebben op leven of dood. Een dergelijke visualisatie van de matrix past prima in de vliegtuigindustrie, automotive en bijvoorbeeld ziekenhuizen.

De figuur rechtsonder ben ik nog niet eerder tegengekomen. Al kan ik mij indenken dat dit een variant is op de andere matrices in bijvoorbeeld Arabische culturen waar de logica van rechts naar links loopt.

Bottomline

Bottomline. De risk appetite wordt vooral bepaald door de inhoudelijkheid van de matrix. De visualisatie van de matrix zegt mogelijk wel iets over de branche waarin deze wordt toegepast.

Wat vind jij? Kan de risk appetite visueel worden weergegeven?