Risk appetite of risicobereidheid wordt gezien als essentieel om strategisch risicomanagement te implementeren. Ik zie nog wel eens een uitleg hoe risk appetite visueel kan worden weergegeven. Vaak zie je dan in een risicomatrix een onlogische vorm van vakjes ontstaan op zo’n manier dat er in de matrix een risico wordt gereduceerd, maar dat de uitkomst nog steeds hetzelfde is.
Dat roept de vraag op of er een andere manier is om de risk appetite weer te geven. Een korte overweging.
visualisatie
Is het schuiven van de denkbare zichtlijnen omhoog of omlaag een manier om de risk appetite weer te geven? Bijvoorbeeld – in de figuur rechtsboven – het verschuiven van de oranje lijn naar boven of beneden. Respectievelijk, meer risico accepteren of minder risico accepteren.
Een visuele weergave zegt in de kern niet zo veel over de Risk appetite van een organisatie. Die zit namelijk in het bepalen van de effect-categorieën. (1 t/m 6; in de figuur). Door de effect-categorieën anders te definiëren kan de matrix er visueel hetzelfde uitzien als van een andere organisatie, maar wezenlijk anders zijn. Met andere woorden, de inhoud en de opzet van de inhoud bepaald de risk appetite. Dit geldt ook voor het bepalen van de kansen (A t/m F). De inhoud bepaald de risk appetite.
BEschouwen
Toch kan een visualisatie van de matrix wel een indicatie geven wat voor soort organisatie je mee van doen hebt. Of wat je als organisatie wilt uitstralen.
De figuur linksboven is zoals wij gewend zijn te lezen. Van links naar rechts en van boven naar beneden. Van toepassing op organisaties met doorgaans robuuste installaties die weten dat er risico’s zijn en daarnaar op zoek gaan.
De figuur rechtsboven leest ook van links naar rechts, maar is geprioriteerd van hoog naar laag. De matrix lijkt te zeggen, alles is een risico, maar allicht valt het mee. Van toepassing op organisaties die weten waar de risico’s zitten en opzoek zijn naar de nuance daarvan. De eerlijkheid gebied me te zeggen dat de bovenste twee matrices beide voorkomen en beide prima bruikbaar zijn in infra organisaties met decentraal eigen installaties. Denk aan waterschappen, drinkwaterbedrijven, energiebedrijven, etc.
De figuur linksonder is interessant. Deze gaat uit van alles is een hoog risico, tenzij het tegendeel wordt aangetoond. Van toepassing op organisatie die risico’s zoveel mogelijk willen uitsluiten om de eenvoudige reden dat veel risico’s rechtstreeks impact hebben op leven of dood. Een dergelijke visualisatie van de matrix past prima in de vliegtuigindustrie, automotive en bijvoorbeeld ziekenhuizen.
De figuur rechtsonder ben ik nog niet eerder tegengekomen. Al kan ik mij indenken dat dit een variant is op de andere matrices in bijvoorbeeld Arabische culturen waar de logica van rechts naar links loopt.
Bottomline
Bottomline. De risk appetite wordt vooral bepaald door de inhoudelijkheid van de matrix. De visualisatie van de matrix zegt mogelijk wel iets over de branche waarin deze wordt toegepast.
Wat vind jij? Kan de risk appetite visueel worden weergegeven?
