Vandaag is het Earth Overshoot Day. Dit is de dag waarin een ingewikkelde formule met tal van aannames de mensheid verteld dat ze de natuurlijke hulpbronnen die de aarde per jaar kan leveren al heeft opgebruikt. Laat dit even op je inwerken.
De mensheid gebruikt op dit moment 74% meer dan van wat de ecosystemen van de planeet kunnen genereren. Dat komt overeen met 1,7 aardes. Vanaf vandaag werkt de mensheid op ecologische tekorten. Let wel, dit gaat over de hele planeet. Voor Nederland ligt de Country Overshoot Day op 27 april. In 2020 viel deze (mede door de coronacrisis) op 3 mei.
De wereldwijde populatie groeit. De economische activiteit groeit. De welvaart groeit. Consumentisme stijgt. De vraag naar grondstoffen stijgt. De energiebehoefte stijgt. De hoeveelheid afval en vervuiling neemt toe. De temperatuur op aarde stijgt. En snel ook!
Een Gotspe
De terugkerende boodschap is dat de mensheid nog steeds in staat is de mondiale temperatuurstijging te beperken tot niet meer dan twee graden. Theoretisch is dat juist. Praktisch onmogelijk. Drie decennia geleden was er momentum en politieke wil en draagkracht om actie te nemen met o.a. het Montreal Protocol. Dit zorgde voor een samenwerking van wetenschappers, industrie en politici, onder druk van de publieke opinie. Het leidde tot het uitbannen van CFK’s om het gat in de ozonlaag te herstellen. Maar wat er daarna gebeurde? Niets fundamenteels. De terugkerende boodschap is een gotspe. De klimaatplannen van de EU geven een antwoord, maar het is – in mijn beleving – te laat en te weinig. Over 30 jaar is de mondiale temperatuur (als we niets doen) opgelopen tot +3°C. Laten we de gevolgen aanschouwen.
Laten we ervanuit gaan dat 3°C een Zekerheid is. In de matrix de kans van voorkomen, rechtsboven.
Bij 3°C zijn de gevolgen, in deze matrix, ingeschaald op Ernstig. In een eerder artikel is het gebruik van de matrix én de omgang met onzekerheden uitgelegd. Dat lees je hier. Per maatschappelijke waarde zijn de gevolgen op hoofdlijnen uiteen gezet.
Gevolgen
Sociale samenhang (betrokkenheid)
Bij 3°C stijging van de globale temperatuur zullen de droge delen van de wereld nog veel droger zijn dan nu. Met extreme temperaturen tot gevolg en een onleefbaar klimaat. Dit zal leiden tot enorme stromen vluchtelingen. Niet 10 miljoen, niet 100 miljoen, maar mogelijk zelfs meer dan 300 miljoen mensen die op de vlucht zijn. De uitdaging van alle landen die nog leefbare gebieden hebben is hoe hier mee om te gaan. Beschavingen zullen onder druk komen te staan. De indeling van de landsgrenzen gaat nergens meer over en zullen vervagen.
Laat dit even op je inwerken.
Innovatie (kwaliteit leefomgeving)
Door de stijging van de temperatuur zijn natte delen van de wereld nog natter en droge gebieden droger. Het mediterrane gebied zal verwoestijnen en wordt onleefbaar. De mensen die vluchten komen ook uit gebieden waarvan je dat nu niet zou verwachten. Het landoppervlak op aarde zal voor meer dan 50% verdrogen. Dit zijn gebieden waar geen bomen of andere vegetatie kan worden aangeplant. De extreme hitte die periodiek zal voorkomen treft 2 – 6 miljard mensen. Ofwel meer dan 80% van de wereldbevolking.
Laat dit even op je inwerken.
Veiligheid (publiek en omgeving)
Een mondiale zeespiegelstijging van 1 – 2 meter is reëel. Voor Nederland is het een geluk dat deze stijging waarschijnlijk niet direct op de Noordzee van toepassing zal zijn. De Noordpool is alweer een decennium ijsvrij. Door de stijging van de zeespiegel, maar ook door de hoeveelheid aan flashfloods die sinds de jaren 20 een normaliteit zijn geworden, staat een leefgebied onder water van 5k – 15k km2. Een gebied vergelijkbaar met Noord- en Zuid-Holland plus Zeeland. Dit zijn dus gebieden waar niet meer gewoond kan worden. Kuststeden staan met enige regelmaat (deels) onder water.
2% van het water op aarde is drinkbaar. Bij 3°C is dat nog maar 1,3%. Orkanen en vuurstormen komen wereldwijd geregeld voor. De uitwerking hiervan is verwoestend.
Laat dit even op je inwerken.
(Volks)gezondheid (milieu en bedreiging)
3°C opwarming zorgt voor een tekort aan water dat 1 tot 2 miljard mensen treft. Het aantal mensen dat overlijdt als gevolg van overstromingen zal oplopen tot mogelijk 300 miljoen. Bij 3°C gaan er zullen veel factoren elkaar versterken (positive terugkoppeling). Het tempo van verdere opwarming versnelt naar een punt dat de opwarming onomkeerbaar is. De Amazone is niet meer. Ze zal bijna volledig zijn afgestorven. De natuur is niet in staat om zich in zo’n kort tijdsbestek aan te passen aan de veranderende temperatuur. In het natuurlijke proces had ze daar miljoenen jaren de tijd voor.
Laat dit even op je inwerken.
Welzijn (mens en dier)
In 2050, de periode dat de mondiale temperatuur met 3°C is toegenomen, heeft de wereldbevolking te maken met een groot en structureel voedseltekort. De hongerdood neemt alleen maar toe. Nog eens minimaal 4 miljoen mensen extra zullen overlijden door voedseltekort. Nu al overlijden er dagelijks 24.000 mensen aan honger en er leven 155 miljoen mensen in acute hongersnood.
100 – 300 miljoen mensen zullen geen thuis meer hebben. Voor dieren (de soorten die nog leven) is het leefgebied inmiddels met meer dan 50% gereduceerd. Het aantal mensen dat als direct gevolg van de hitte overlijdt wordt geschat op 50 – 80 miljoen.
Laat dit even op je inwerken.
Welvaart (maatschappelijke gevolgkosten)
Als iets met onzekerheid is omgeven is het wel wat het financieel opvangen van de voorgaande gevolgen – voor zover dat überhaupt mogelijk is – kost. Bij 3°C kan de rekening globaal oplopen tot 3 Biljoen. € 3.000.000.000.000,-. Per jaar!
Laat dit even op je inwerken.
Hoe langer er wordt gewacht met het uitvoeren van plannen om de mondiale temperatuur in de hand te houden, hoe hoger de rekening. Deze rekening is een veelvoud van de uitgaven. Voor een assetmanager is dit een no-brainer.
Hoop
Het zal een wonder zijn als de mensheid is staat is een uitvinding te doen om omgekeerde emissie te realiseren. Wanneer de wereld morgen stopt met CO2 en andere broeikasgassen uitstoten, dan zal de opwarming nog jaren doorgaan en de hoeveelheid broeikasgas zal niet zomaar afnemen. Onze manier van leven is niet houdbaar. We moeten als mensheid over onze eigen schaduw springen. Meerdere keren. Ik denk niet dat dit mogelijk is met overheden die voornamelijk sanctioneren i.p.v. faciliteren.
Overheden faciliteren ontwikkeling en techniek vanuit economische perspectief. Maar economische groei gaat niet samen met de uitdaging waar de mensheid voor staat. Een globale aanpak is nodig, maar kan worden aangejaagd door nationale voorbeelden. Faciliteer mensen om zelf klimaatbewuste keuzes te maken door geld aan hen beschikbaar te stellen. Maak ze onvoorwaardelijk onafhankelijk van werk en inkomen door een basisinkomen te garanderen. Ik geloof dat mensen graag bijdragen aan een wereld die toekomst biedt aan de generaties na ons. Geef ze de middelen om dat ook te kunnen doen. Daarvoor is een besef van de urgentie nodig. En daar gaat het mis.
Het dagelijkse nieuws wordt gekaapt door coronacijfers en ~maatregelen wat maximaal afleidt van de werkelijke uitdagingen. Een volk dat polariseert ten faveure van het eigen ego helpt zichzelf radicaal de afgrond in als het geen afstand neemt om te beschouwen welke golf er werkelijk dreigend is. Er is nog hoop! Daar waar de crisis zichtbaar en tastbaar wordt ontstaat verbroedering. We steunen en helpen elkaar.
Laat dit even op je inwerken.