Een paar weken terug verscheen de podcast Van het gebaande Padcast. Deze podcast verliep niet zoals plan, maar de opbrengst was puur, rauw en eerlijk. En aan het einde van de podcast viel de term verstillen. Verstillen op de Camino naar Santiago de Compostella. Louter toeval dat de podcast die ik een week later mocht meemaken ging over de kracht van verstillen. Hoe kun je deze kracht inzetten tijdens het faciliteren van sessies?
Tijdens deze aflevering van De Facilitator Podcast van Jeroen Blijsie ga ik hier verder op in. Kan je het kort laten ervaren als luisteraar en geef ik een voorbeeld van een werkvorm die superkrachtig is om in een sessie te gebruiken. En ja, ook de Camino komt als een mooi bruggetje voorbij en de fases die je doorloopt. Waarbij vooral de laatste fase linkt aan de kracht van verstillen.
In alle organisaties waar ik voor mag werken wordt gebruik gemaakt van een bedrijfswaardenmatrix of risicomatrix. Met de matrix worden risico’s ingeschaald op verschillende bedrijfswaarden. Een bedrijfswaarde die daarbij altijd terugkomt is in de vorm van veiligheid. Soms heet het anders, maar het gaat in de kern over de veiligheid en/of het verzuim van medewerkers en/of de publieke omgeving.
De effecten worden voornamelijk uitgedrukt in een fysieke werkelijkheid. Bijvoorbeeld klein letsel waarbij een EHBO behandeling voldoet. Of letsel in de vorm van tijdelijkheid of blijvend. De effecten vertalen zich ook naar kort tot langdurig verzuim, invaliditeit en overlijden.
Agressie
Met name werknemers in de publieke sector krijgen te maken met o.a. agressie van burgers. Weginspecteurs en wegwerkers bijvoorbeeld. Of handhavers. Als baliemedewerkers bij overheden. Soms zijn dergelijke confrontaties zo heftig dat ze traumatiserend zijn. Of ze halen verborgen trauma’s, overtuigingen en overlevingsmechanismen naar boven met als gevolg heftige geestelijke klachten. Ook dit gaat over veiligheid maar is van een andere orde die wel degelijk zijn weerslag heeft op de bedrijfswaarden.
QALY
De hoogte van een AOV verzekering wordt mede bepaald of arbeidsongeschiktheid voor geestesziektes wel of niet wordt meeverzekerd. En toch zie ik geestelijke gezondheid nog niet terugkomen in risicomatrices binnen de infrasector. Wel pogingen daartoe. Bijvoorbeeld door het opnemen van QALY’s (quality-adjusted life year) wat staat voor een extra levensjaar in goede gezondheid. Arbeidsomstandigheden en/of beroepsziekten kunnen van dien aard zijn dat ze een effect hebben op de QALY.
Waar de QALY voor in het leven is geroepen is echter een kosten-baten analyse voor het wel of niet krijgen van een behandeling in de zorg. Een QALY wordt gewaardeerd op ongeveer € 80k voor elk gewonnen levensjaar in goede gezondheid.
Geestelijke gezondheidsladder
LEAM gebruikt daarom een zgn. geestelijke gezondheidsladder als extra toevoeging aan de risicomatrix. De geestelijke gezondheidsladder beschrijft verschillende stadia van geestelijke gezondheidseffecten, van milde stress tot ernstige aandoeningen zoals psychose.
Daarbij worden 8 niveaus onderscheiden. Terwijl een inschatting is dat er in de praktijk hooguit 6 worden gebruikt.
Niveaus van geestelijke gezondheid
Milde Stress
Symptomen: Gevoelens van spanning, lichte angst, moeite met ontspannen.
Effecten: Kan leiden tot verminderde concentratie en productiviteit, maar meestal beheersbaar met zelfzorg en ontspanningstechnieken.
Effecten: Ernstige beperkingen in dagelijks functioneren, noodzaak van langdurige behandeling en ondersteuning.
Psychose
Symptomen: Verlies van contact met de realiteit, hallucinaties, wanen, ernstig verstoord denken en gedrag.
Effecten: Acute noodsituatie die onmiddellijke medische interventie vereist, langdurige impact op geestelijke gezondheid en functioneren.
Het is belangrijk om te erkennen dat geestelijke gezondheid een continuüm is en dat vroege interventie en ondersteuning cruciaal zijn om ernstigere aandoeningen te voorkomen. Om die reden alleen al is het onderkennen van de risico’s die hiertoe kunnen bijdragen van groot belang.
Te beginnen met het opnemen van de geestelijke gezondheidsladder in de effecten van de risicomatrix.
Ik dacht dat de eerste podcast die ik zou meemaken er eentje zou zijn van Jeroen Blijsie. Maker van de facilitator podcast. Deze staat echter voor vrijdag 4 april op de planning. Kort nadat ik gevraagd werd om hieraan bij te dragen belde Coen Bavinck me voor een andere podcast. Die Van het gebaande Padcast.
De podcast met mij is net 10 minuten onderweg als mijn telefoon gaat. Het ziekenhuis belt. Met heftig nieuws. Mijn heup moet vervangen worden. Het is even slikken, maar ik wil doorgaan met de podcast. Wat volgde was een indringend gesprek over gezondheid, de Camino naar Santiago de Compostella, assetmanagement, het basisinkomen, faciliteren binnen LEF en uiteindelijk over wat er nodig is om moedige keuzes te maken.
De podcast was gepland als een interessant (maar best analytische) gesprek over hoe je assetmanagement technieken kunt inzetten om moedige beslissingen te nemen die altijd opkomen bij innovaties. Maar het werd veel persoonlijker. En echter.
Foto: Coen Bavinck
Een mooie eerste ervaring die bovendien heel leuk was om mee te maken. Soms zoeken naar woorden en op andere momenten kwamen ze vanzelf. Van het gebaande Padcast: Luister je mee?
