Hoe je een beloning nog meer kan inzetten

NS besteedt beloning goede prestaties aan sociale veiligheid staat er vandaag te lezen op de website van de NS.

De beloning voor goede prestaties van een half miljoen euro die NS van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ontvangt, zal het besteden aan het verbeteren van de sociale veiligheid in treinen en op stations. NS ontvangt het bedrag vanwege de behaalde prestaties in 2024.

Dat is goed nieuws. De wijze waarop die sociale veiligheid wordt verbetert is echter van een andere orde. Nou ja, dat is mijn mening.

Hersenspinsel

De NS roept al langer op tot meer bevoegdheden door een toename van agressie tegen het treinpersoneel. De dienstverlening van de NS is de afgelopen jaren minder geworden. KPI’s zijn belangrijker dan reizigers (hoewel het nu dus een half miljoen oplevert) en er is personeelstekort. Als reiziger verlang je een aantal zaken van de NS. Voldoende ruimte in de trein, voldoende betrouwbare én beschikbare treinen, persoonlijke aandacht en welkom voelen. Op drie van deze gaat het mis.

Shell

Om wel aan deze verlangens en verwachtingen te voldoen moet je af en toe out of the box denken.

Shell is de uitgelezen NS-partner om bij te dragen aan de oplossing. Shell moet eerlijk toegeven dat vergroening voor hen erg ingewikkeld is. Dat is niet hun business. Daar zijn ze niet goed in. Om het imago wat op te poetsen worden er wat laadpalen geplaatst en gaan de deuren op een kier om te experimenteren met waterstof. Het blijft dweilen met de kraan open. De publieke opinie keert zich ook steeds vaker tegen Shell.

De maatschappelijke relevantie van Shell dreigt te verdwijnen. Jammer, want Shell heeft decennia gebruik kunnen maken van een buitengewoon interessant investeringsklimaat op kosten van de maatschappij. Tijd om iets terug te doen. De miljarden van Shell kan de NS namelijk goed gebruiken.

Niet om extra camera’s te plaatsen of de aanschaf van bodycams. Meer camera’s maken een station niet veiliger. Wel toezicht en hulp. Investeer in meer dan voldoende stewards en stewardessen, gastvrouwen en -heren. Aantrekkelijk gekleed en aanspreekbaar en behulpzaam. Flanerend over de perrons en toegankelijk. Wat die perrons betreft, zet eens wat groens neer! Grote plantenbanken met mooie groene planten. Fruitbomen hier en daar. Als reiziger je eigen appeltje plukken. Ook dit zijn mitigerende maatregelen dat het risico op onveilige situaties verkleint.

Misschien kan de NS meteen de treinen weer langer maken zodat mensen zich niet als sardientjes in blik door de trein manoeuvreren. Daar krijgt iedereen een kort lontje van. Zorg ook gewoon voor toegankelijke toiletten met een toiletmevrouw of meneer. Die betaalde toiletten zijn echt armoe.

En passant moet de NS heel goedkoop worden. Suggestie: € 50,- voor een maandabonnement of € 10,- voor een dagpas. Dat haalt heel veel mensen uit de auto.

Shell moet stoppen met haar weinig zeggende groene ambities en dat geld rechtstreeks overmaken aan de NS. Zo haal je mensen uit de auto en dring je het brandstofverbruik flink terug. Shell kan blijven doen wat ze goed kan, brandstof maken. Alleen telkens een beetje minder en zo heeft Shell nog even tijd zichzelf te blijven en zich opnieuw uit te vinden. Heel ingewikkeld kan dat laatste niet zijn. Shell maakt transport mogelijk. De NS doet dat gewoon.

De blauwe NS wordt in de toekomst misschien wel rood.

Wouter Koolmees en Frans Everts moeten de koppen bij elkaar steken. Als is het maar voor een hersenspinsel die mogelijk een nieuwe beloning oplevert.

Wat Shell voor de NS kan betekenen en voor de maatschappij

De kracht van verstillen

Een paar weken terug verscheen de podcast Van het gebaande Padcast. Deze podcast verliep niet zoals plan, maar de opbrengst was puur, rauw en eerlijk. En aan het einde van de podcast viel de term verstillen. Verstillen op de Camino naar Santiago de Compostella. Louter toeval dat de podcast die ik een week later mocht meemaken ging over de kracht van verstillen. Hoe kun je deze kracht inzetten tijdens het faciliteren van sessies?

Tijdens deze aflevering van De Facilitator Podcast van Jeroen Blijsie ga ik hier verder op in. Kan je het kort laten ervaren als luisteraar en geef ik een voorbeeld van een werkvorm die superkrachtig is om in een sessie te gebruiken. En ja, ook de Camino komt als een mooi bruggetje voorbij en de fases die je doorloopt. Waarbij vooral de laatste fase linkt aan de kracht van verstillen.

Veel luisterplezier.

Geestelijke gezondheidsladder in de risicomatrix

In alle organisaties waar ik voor mag werken wordt gebruik gemaakt van een bedrijfswaardenmatrix of risicomatrix. Met de matrix worden risico’s ingeschaald op verschillende bedrijfswaarden. Een bedrijfswaarde die daarbij altijd terugkomt is in de vorm van veiligheid. Soms heet het anders, maar het gaat in de kern over de veiligheid en/of het verzuim van medewerkers en/of de publieke omgeving.

De effecten worden voornamelijk uitgedrukt in een fysieke werkelijkheid. Bijvoorbeeld klein letsel waarbij een EHBO behandeling voldoet. Of letsel in de vorm van tijdelijkheid of blijvend. De effecten vertalen zich ook naar kort tot langdurig verzuim, invaliditeit en overlijden.

Agressie

Met name werknemers in de publieke sector krijgen te maken met o.a. agressie van burgers. Weginspecteurs en wegwerkers bijvoorbeeld. Of handhavers. Als baliemedewerkers bij overheden. Soms zijn dergelijke confrontaties zo heftig dat ze traumatiserend zijn. Of ze halen verborgen trauma’s, overtuigingen en overlevingsmechanismen naar boven met als gevolg heftige geestelijke klachten. Ook dit gaat over veiligheid maar is van een andere orde die wel degelijk zijn weerslag heeft op de bedrijfswaarden.

QALY

De hoogte van een AOV verzekering wordt mede bepaald of arbeidsongeschiktheid voor geestesziektes wel of niet wordt meeverzekerd. En toch zie ik geestelijke gezondheid nog niet terugkomen in risicomatrices binnen de infrasector. Wel pogingen daartoe. Bijvoorbeeld door het opnemen van QALY’s (quality-adjusted life year) wat staat voor een extra levensjaar in goede gezondheid. Arbeidsomstandigheden en/of beroepsziekten kunnen van dien aard zijn dat ze een effect hebben op de QALY.

Waar de QALY voor in het leven is geroepen is echter een kosten-baten analyse voor het wel of niet krijgen van een behandeling in de zorg. Een QALY wordt gewaardeerd op ongeveer € 80k voor elk gewonnen levensjaar in goede gezondheid.

Geestelijke gezondheidsladder

LEAM gebruikt daarom een zgn. geestelijke gezondheidsladder als extra toevoeging aan de risicomatrix. De geestelijke gezondheidsladder beschrijft verschillende stadia van geestelijke gezondheidseffecten, van milde stress tot ernstige aandoeningen zoals psychose.

Daarbij worden 8 niveaus onderscheiden. Terwijl een inschatting is dat er in de praktijk hooguit 6 worden gebruikt.

Niveaus van geestelijke gezondheid
  1. Milde Stress
    • Symptomen: Gevoelens van spanning, lichte angst, moeite met ontspannen.
    • Effecten: Kan leiden tot verminderde concentratie en productiviteit, maar meestal beheersbaar met zelfzorg en ontspanningstechnieken.
  2. Chronische Stress
    • Symptomen: Aanhoudende spanning, prikkelbaarheid, slaapproblemen, hoofdpijn.
    • Effecten: Kan leiden tot fysieke gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk en verzwakt immuunsysteem.
  3. Burn-out
    • Symptomen: Extreme vermoeidheid, cynisme, verminderde prestaties, emotionele uitputting.
    • Effecten: Verminderde werkprestaties, verhoogd risico op depressie en angststoornissen.
  4. Angststoornis
    • Symptomen: Overmatige zorgen, paniekaanvallen, vermijdingsgedrag, fysieke symptomen zoals hartkloppingen.
    • Effecten: Beperkt dagelijks functioneren, sociale isolatie, verhoogd risico op andere geestelijke gezondheidsproblemen.
  5. Depressie
    • Symptomen: Aanhoudende somberheid, verlies van interesse in activiteiten, veranderingen in eet- en slaappatronen, gevoelens van waardeloosheid.
    • Effecten: Verminderde kwaliteit van leven, zelfmoordgedachten, fysieke gezondheidsproblemen.
  6. Bipolaire Stoornis
    • Symptomen: Afwisselende periodes van manie (euforie, verhoogde energie) en depressie.
    • Effecten: Onvoorspelbare stemmingswisselingen, problemen met relaties en werk, verhoogd risico op zelfbeschadiging.
  7. Schizofrenie
    • Symptomen: Hallucinaties, wanen, verward denken, sociaal terugtrekgedrag.
    • Effecten: Ernstige beperkingen in dagelijks functioneren, noodzaak van langdurige behandeling en ondersteuning.
  8. Psychose
    • Symptomen: Verlies van contact met de realiteit, hallucinaties, wanen, ernstig verstoord denken en gedrag.
    • Effecten: Acute noodsituatie die onmiddellijke medische interventie vereist, langdurige impact op geestelijke gezondheid en functioneren.

Het is belangrijk om te erkennen dat geestelijke gezondheid een continuüm is en dat vroege interventie en ondersteuning cruciaal zijn om ernstigere aandoeningen te voorkomen. Om die reden alleen al is het onderkennen van de risico’s die hiertoe kunnen bijdragen van groot belang.

Te beginnen met het opnemen van de geestelijke gezondheidsladder in de effecten van de risicomatrix.

Aangereden wegverkeersleider
Bron: Rijkswaterstaat