Op de klimaattop in Dubai gaan de handen op elkaar voor meer duurzame energie aldus de NOS vandaag. Er lijkt een bereidheid om de wereldwijde productie van hernieuwbare energie te verdrievoudigen in 2030. Dat is goed nieuws. Maar niet zaligmakend.
Laten we aannemen dat ook Nederland – al dan niet onder druk van de EU – het aandeel duurzame energie ook wil verdrievoudigen. Wat zou dat betekenen?
Een antwoord daarop vraagt een beschouwing van CBS-cijfers.
Energieverbuik Nederland
In 2022 is het totaal energieverbruik in Nederland iets minder dan het niveau van 1990. Dat is een knappe prestatie. Een kleine kanttekening is dat dit vooral wordt veroorzaakt door minder gasverbruik in 2022 door prijsontwikkeling en uitzonderlijk warm weer. Verder valt op dat het totale gemiddelde energieverbruik relatief constant is gebleven rond de 3150 PJ. (c.a. 875000 GWh).
Bron CBS (NB. Overig bestaat uit een mix van kernenergie en afval)
Het aandeel duurzame energie voor Nederland is de laatste jaren flink gestegen. In 2022 bedroeg deze 14%
Aandeel hernieuwbare energie in Nederland (Bron cijfers CBS)
Als Nederland zou willen verdrievoudigen betekent dat dus grofweg drie keer meer zonnepanelen en windmolens erbij plaatsten binnen een tijdsbestek van 7 jaar. Plus de vernieuwing van het aandeel hernieuwbaar dat het einde van de levensduur bereikt. Want hoe hernieuwbaar de energie ook is, elke 20 tot 30 jaar moet het worden vervangen. Wat de uitbreiding van hernieuwbaar met het landschap doet laat zich raden. Vermoedelijk zijn er geen plekken van uitzicht meer in Nederland waar je geen windmolen of zonnepaneel kan spotten.
Volledig hernieuwbaar
De hele samenleving op hernieuwbare energie laten draaien zou betekenen dat er 7x meer hernieuwbare energie bijkomt. Echter ben je er dan nog niet. Een ander nadeel is dat er een enorme fluctuatie in aanbod is voor hernieuwbare energie. Een piekdag in het late voorjaar t.o.v. een grijze grauwe dag aan het begin van de winter of een dag met veel wind ten opzichte van nagenoeg windstil. Elke dag is de energieopbrengst anders. Een factor 30 verschil in aanbod is niet overdreven, zeker over de seizoenen bezien. Dat brengt interessante keuzes met zich mee. Bijvoorbeeld over de mate van beschikbaarheid van het energieaanbod. Kan en mag dat omlaag en hoeveel? Het opslaan van hernieuwbare energie is de grote uitdaging.
De afhankelijkheid van energie wordt ook beperkt door verspilling tegen te gaan omdat heel veel opgewekte energie wordt verspeeld. Het tegengaan van verspilling betekent minder vraag naar energie, minder grondstoffengebruik en minder afval.
Om als samenleving geheel op hernieuwbare energie te draaien is gelukkig geen doel. CO2 neutraal betekent dat de uitstoot in balans is met de opname ervan. De opname van CO2 kan vergoot worden door herstel van natuur en daarmee biodiversiteit. Waardoor wederom weer nieuwe keuzes gemaakt moeten worden. Want hoeveel hernieuwbare energie is gerechtvaardigd zonder dat dit ten kosten gaat van de natuur en het herstel daarvan? Het antwoord daartoe is meerledig, doch de belangrijkste component is de bereidheid ons gedrag ten aanzien van ons verbruik te herzien op basis van wat werkelijk belangrijk is.
Wat werkelijk belangrijk is kan worden gevat als waarden in een afwegingskader. En laten we nu juist dat instrument gebruiken bij assetmanagementbeslissingen! Of dit de juiste waarden zijn zal de toekomst moeten uitwijzen.
Assetmanagement gaat over keuzes maken onder onzekerheid. De toekomst is per definitie onzeker. Het stemmen op een politieke partij maakt de toekomst niet helderder, maar geeft wel een uitdrukking aan waar jij voor staat. En zo ontstaat er een kans dat jouw stem bijdraagt aan de politieke strategie voor de komende jaren. En daarmee wordt kleur gegeven aan de politieke keuzes van de toekomst.
stemmen
Er zijn genoeg redenen om NIET te gaan stemmen. Bijvoorbeeld omdat jij het vertrouwen in de politiek volledig kwijt bent doordat je rechtstreeks geraakt bent of wordt door (uitblijvende) politieke keuzes. Er is geen partij die opkomt voor jouw belangen.
Een andere reden is dat je uitzoomt en steeds meer ziet dat de politieke keuzes steeds vaker beïnvloed wordt door niet democratisch gekozen partijen. Denk aan de WHO het WEF en vooral ook de Europese Unie.
Weer een andere reden is op het energetisch vlak. De wereld en hoe ze is ingericht draagt op geen enkele wijze meer bij aan de “Godsvonk” van jouwzelf. En daar wil je energetisch niet meer aan bijdragen door anderen te laten beslissen over jouw toekomst.
Mocht je wel gaan stemmen, doe dat dan bewust. Er is geen enkele lijsttrekker die jou gaat redden. Dat kan je enkel zelf. Bijvoorbeeld door te stemmen op die partij die qua programma jouw idealen raakt. Of op een partij waarvan heel duidelijk is dat die zich inzet voor rechtvaardigheid en menselijkheid, voor compassie en harmonie.
Niet stemmen is – in de democratie zoals wij die kennen – per definitie een verloren stem. Net als strategisch stemmen. Een strategische stem is een stem op datgene wat je niet wilt. En waarvan de kans vrij groot is dat je het wel krijgt.
Loyaal stemmen is net zo goed een verloren stem, tenzij de stem loyaal blijft aan jouw idealen. De wereld veranderd in zo’n rap tempo dat gevestigde politieke partijen dat niet kunnen bijbenen omdat het een radicale verandering van koers zou betekenen. Progressie wordt geremd door conservatisme.
Duurzame keuzes staan los van politieke kleur. Ze zijn gebaseerd op de fundamenten van de maatschappij en wat daarin werkelijk belangrijk is. Ik geloof oprecht dat de wereld een stukje mooier kan worden als we iets vaker door een assetmanagementbril zouden kijken. Keuzes maken aan de hand van vastgelegde maatschappelijke waarden. Een richtinggevend (moreel) kompas.
Dit e-book gaat je allicht helpen om de context van dit geloof te begrijpen.
Bestaanszekerheid is een belangrijk thema voor de verkiezingen. Maar oude wijn in nieuwe zakken zal de bestaansonzekerheid juist vergroten. Een eenvoudig risicomodel van het begrip bestaansonzekerheid laat dat snel zien.
Een dergelijke modellering gebruikt een assetmanager om maatregelen te bedenken die een onacceptabel risico verlagen. Daarom bestaansonzekerheid als model. Links de oorzaken, rechts de gevolgen en aan welke (maatschappelijke) waarden dat raakt. Er is misschien maar één oplossing: naar binnen keren.
Oorzaak – gevolg risicodiagram
Gevolgen
De gevolgen van bestaansonzekerheid zijn het meest eenvoudig toe te lichten. Het wordt snel duidelijk dat bestaansonzekerheid een maatschappij kan ontwrichten. Bestaanszekerheid en ~onzekerheid gaan in essentie over een inwendig oordeel van er toedoen en er niet toedoen. Dit zijn polariserende oordelen die we uiteindelijk dagelijks terugzien in het nieuws, ons gedrag en onze (politieke) keuzes. De uiting van bestaansonzekerheid is wantrouwen.
De uitdaging waar de maatschappij voor staat is het keren van de trend van groeiende bestaansonzekerheid, om zo de basis voor vertrouwen en een florerende samenleving te versterken. In het model zien we een dominante donkerrode lijn die leidt tot welzijnsproblemen door extreem nadelige gevolgen voor de gezondheid (mentaal en fysiek). De gevolgen zijn zo verweven met elkaar dat bestaansonzekerheid altijd leidt tot een aantasting van alle zes “maatschappelijke waarden,” in het bijzonder welzijn en welvaart.
Oorzaken
In het model zijn vijf grondoorzaken weergegeven. Toegenomen welvaart in de 20e eeuw, marktwerking, verzorgingsstaat, (etnische) achtergrond en politieke keuzes (de dominante lijn).
Dat er onvrede heerst bij inwoners in Nederland heeft voor een belangrijk deel te maken met een ongelijke start en kansen voor mensen. Niet enkel discriminerende en racistische blinde vlekken als: afkomst, seksuele voorkeur, uiterlijk, handicap, geloof, naam, etc. zijn beperkende factoren voor gelijke kansen. Ook opgroeien in een gezin met een hoge mate van bestaansonzekerheid leidt vaker tot ontwikkelingsachterstand, slechte schoolprestaties, gedragsproblemen en een constant alert stresssysteem wat onherroepelijk leidt tot gezondheidsproblemen.
De verzorgingsstaat is een liberaal en progressief beginsel van gelijke kansen en heeft ons veel gebracht. Het heeft tot de jaren 80 geleid tot vermindering van ongelijkheid in bijvoorbeeld inkomen, beter onderwijs en rechtsgelijkheid. Echter heeft de invoering ook geleid tot het instandhouden van oude macht- en politieke structuren en heeft het nieuwe ongelijkheden voortgebracht. Dit zien we terug in arbeidsmogelijkheden, toegang tot diensten, benutting van rechten en verwaarlozing van plichten zoals het betalen van belasting. Het is ironisch om te constateren dat veel maatschappelijke onrust en protest is terug te voeren op deze macht- en politieke structuren. Dat geeft te denken voor de komende verkiezingen waar vooral veel oude wijn in nieuwe zakken wordt geschonken door traditionele partijen.
Een assetmanager maakt (rationele) keuzes die erkende risico’s moeten verlagen. Een oorzaak-gevolg diagram zoals hierboven is een hulpmiddel om de juiste maatregel te kiezen. De verwevenheid is echter zo groot en de dominante lijn zo zichtbaar dat ook hier Einsteins quote van toepassing is:
“waanzin is telkens hetzelfde doen maar een andere uitkomst verwachten.”
Er is dus iets anders nodig.
Voorbij de angst
De maatschappij en hoe deze functioneert is systemisch ziek en maakt mensen ziek. Economische groei vertaalt in systemen en cijfers zijn belangrijker geworden dan mensen. Een systeem dat draait om geld, rendement en efficiency, is een systeem dat draait op de angst voor tekort. Willen we dit systeem veranderen dan valt er heel wat te overwinnen. Niet in de minste plaats onze eigen overtuigingen. Daar zijn zeer moedige beslissingen voor nodig. Beslissingen die voorbijgaan aan de angst voor verlies in geld, verlies in aanzien, schaamte, etc.
Onze maatschappij heeft een verlangen van vooruitgang en groei. Paradoxaal genoeg houdt de bijbehorende angst ons in een lage staat van bewustzijn. Dit fenomeen wordt beschreven door Dr. David R. Hawkins in zijn boek Power vs Force waarvan de eerste uitgave verscheen in 1995.
Bewustzijn
Hij geeft aan de hand van een schaalverdeling de mate van bewustzijn weer van een individu (een zogenaamd trillingsniveau) en welke emotie daarbij hoort. Hoe hoger op de schaal, hoe meer bewustzijn en hoe hoger de trilling.
De mate van bewustzijn, geïnspireerd op het werk van David Hawkins
De wijze waarop de maatschappij is ingericht en wordt bestuurd draagt maximaal bij aan het verlagen van het trillingsniveau van het collectief. Hawkins kwam na onderzoek tot de conclusie dat c.a. 85 procent van de mensheid een trillingsniveau heeft lager dan 200. Wat niet vreemd is, omdat dit het niveau is wat maatschappelijk is gecreëerd.
Hoopgevend is dat er een tijd lijkt aangebroken waarin meer en meer mensen zich realiseren dat ze binnen deze maatschappij niet meer kunnen bijdragen zoals ze dat graag zouden willen. Er lijkt een hausse aan burn-out patiënten en er zijn (life)-coaches in overvloed. Het trillingsniveau maakt mensen letterlijk ziek. Vanuit deze staat van zijn ontstaat ook de wil om te groeien en om in de eigen kracht te staan. Dat doen wat zin geeft en aansluit bij de waarden van het individu. Met vallen en opstaan het terugnemen van de eigen autonomie.
Leiders van de toekomst
De schaalverdeling in de figuur kent een logaritmische schaal. Wat inhoudt dat een kleine stijging van bewustzijn een onevenredige sterke invloed heeft op de omgeving en anderen. Iemand met een zeer hoog niveau van bewustzijn kan daarmee miljoenen mensen met een lager bewustzijn compenseren. Iedereen met het privilege zich persoonlijke ontwikkeling te kunnen veroorloven heeft daarmee een verantwoordelijkheid het niveau van bewustzijn van de mensheid te verhogen om samen te groeien. Niet vanuit een economisch drive, maar vanuit een spirituele. En niet enkel vanuit licht en liefde, maar vooral door schaduwwerk ofwel innerlijk werk.
De mensen die dat durven zijn de leiders van de toekomst. Enkel zij zullen in staat zijn vanuit hun bewustzijn de bestaansonzekerheid te beteugelen.
