Geplaatst op

Klimaatcrisis in Kaart: Nieuwe Risicomatrix Na Rampjaar 2024

Ik heb de klimaatrisicomatrix aangescherpt. De recent gereleasete Netflix documentaire “Buy Now” in combinatie met recente gebeurtenissen geven daartoe alle aanleiding.

Extreem warme zomer 2024

De zomer van 2024 was wereldwijd de warmste ooit gemeten. De gemiddelde temperatuur lag 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële niveau, wat ernstige gevolgen had voor landbouw, watervoorziening en volksgezondheid. Dit soort hittegolven leidt tot droogte, bosbranden en hogere sterftecijfers, vooral onder kwetsbare bevolkingsgroepen. De hittegolven hebben wereldwijd geleid tot miljoenen getroffen mensen, met een toename van sterfgevallen door hittegerelateerde ziekten. De economische schade door verminderde landbouwopbrengsten en extra koelbehoefte bedroeg tientallen miljarden euro’s. Alleen al in Europa lopen de jaarlijkse economische verliezen door extreme weersomstandigheden in de miljarden.

Overstromingen in Zuid-Amerika en Azië

In mei 2024 veroorzaakten zware regenval en daaropvolgende overstromingen enorme schade in Afghanistan en Brazilië. In Afghanistan werden duizenden huizen en infrastructuur vernietigd, terwijl in Brazilië miljoenen mensen werden getroffen en tienduizenden ontheemd raakten. Deze rampen treffen vaak de meest kwetsbare groepen. En op de klimaattop dit jaar zijn de rijke landen uiterst zuinig in de compensatie van hen. De overstromingen resulteerden in grootschalige schade aan infrastructuur en landbouw, met herstelkosten van miljarden dollars. En het zal leiden tot langdurige economische achteruitgang in getroffen regio’s​, juist vanwege de armoede.

Verwoestende bosbranden in Canada (2023)

Canada werd in 2023 getroffen door de grootste bosbranden ooit geregistreerd, waarbij meer dan 17 miljoen hectare bos verloren ging. De rook veroorzaakte luchtkwaliteitsproblemen in Noord-Amerika en Europa, wat gevolgen had voor de volksgezondheid. De bosbranden hebben naar schatting meer dan 80 miljard dollar aan schade veroorzaakt, inclusief de verwoesting van 17 miljoen hectare bos (4x oppervlakte Nederland) en de gezondheidsimpact van rookverspreiding. De kosten voor wederopbouw en herbebossing zijn enorm, terwijl sommige ecosystemen mogelijk nooit volledig herstellen​.

Versnelling van het smelten van poolijs

Nieuwe gegevens tonen aan dat het smelten van Arctisch ijs sneller gaat dan verwacht, wat leidt tot stijgende zeespiegels en meer overstromingen in kustgebieden. Dit bedreigt ecosystemen en dwingt kustgemeenschappen tot aanpassingen of verhuizing. De langetermijnkosten van het smelten van poolijs omvatten verhoogde uitgaven voor kustbescherming en herlocatie van kustgemeenschappen. Tot nu toe is minstens 560 miljard euro aan economische schade toegeschreven aan de bredere effecten van klimaatverandering in de afgelopen vier decennia.

monetaire schattingen

De economische schade is slechts een deel van de maatschappelijke impact en ontwrichting. Het verlies van huizen, biodiversiteit, werk, levens, etc. is een groeiend probleem en laat zich moeilijker in kosten uitdrukken. Enerzijds omdat dergelijke kosten slechts een beperkte weergave van de werkelijkheid zijn en anderzijds hebben biodiversiteit en levens waarden die overstijgend aan geld zijn. Echter voor beleidsmatige keuzes worden monetaire schattingen wel als nuttig ervaren. Een poging.

Waarde van biodiversiteit

Ecosysteemdiensten: Volgens studies over ecosystemen levert biodiversiteit jaarlijks wereldwijd ecosysteemdiensten ter waarde van €120–140 biljoen op, waaronder voedselproductie, waterzuivering, bestuiving en klimaatregulatie. Verlies van biodiversiteit kan een deel van deze waarde vernietigen​.

Kosten van herstel: Het verlies van natuurgebieden kan resulteren in jaarlijkse kosten van miljarden voor herbebossing, bescherming en herstel. Bijvoorbeeld, de herbebossing en herstel na de Canadese bosbranden kostten miljarden dollars.

Waarde van mensenlevens

Statistische waarde van een mensenleven (Value of a Statistical Life, VSL): Overheden gebruiken de VSL om het verlies van levens in economische termen te waarderen. De VSL varieert per land en context, maar ligt vaak tussen €1 miljoen en €10 miljoen per persoon. Aangezien hittegolven en overstromingen in 2023-2024 duizenden doden veroorzaakten, zouden de monetaire kosten van deze sterfgevallen in de tientallen miljarden dollars liggen​

Verlies aan productiviteit: De economische kosten van verloren arbeidsjaren en de impact op families en gemeenschappen kunnen additioneel miljarden bedragen.

Kosten van niks doen

Het Europees Milieuagentschap schat dat klimaatverandering tegen 2050 jaarlijks honderden miljarden euro’s kan kosten, grotendeels door schade aan ecosystemen en levens​.

Wereldwijd zouden de economische verliezen door het uitblijven van actie tegen onder andere biodiversiteitsverlies en sterfgevallen jaarlijks kunnen oplopen tot meerdere procenten van het mondiale BBP (geschat op € 100 biljoen ofwel € 100.000 miljard). Ofwel het absolute failliet van de wereld.

Aanpassingen matrix

De effecten van bovenstaande gebeurtenissen passen (niet uitputtend) prima in de klimaatrisicomatrix. De aanscherping is mede gedaan omdat de gekozen woorden voor effecten te licht zijn. Bovendien is de matrix “fixed” wat zoveel betekent dat elke effectregel vaststaat en is gekoppeld aan een graad temperatuurstijging. Maar elke graag stijging kent een onzekerheid qua effecten. Deze onzekerheid is nu weergegeven in het temperatuurbereik. De effecten per temperatuurbereik zijn vertaald naar de impact op overwegend regio, nationaal, internationaal, fluviaal (stroomgebieden van rivieren), continentaal en mondiaal.

Daarbij zijn de uitkomsten in risicoklassen opgeschaald, juist ook omdat de recente gebeurtenissen meer kleur geven en anders geduid worden dan bij het ontwikkelen van de klimaat risicomatrix. De risicoverdeling is als volgt: Laag, Middelmatig, Hoog, Zeer Hoog, Extreem en Onacceptabel.

BUy NOW

Volgens velen staan de beschreven gebeurtenissen op zichzelf en zijn niet toe te schrijven aan klimaatverandering. Het klopt dat weersextremen niet direct gerelateerd kunnen worden aan klimaatverandering. Die laatste wordt ook gemeten over een langere periode. Helaas komen weersextremen wel steeds vaker voor en die trend heeft wel degelijk een directe relatie met klimaatverandering. Of de mens die veroorzaakt of niet is eigenlijk niet eens meer relevant. In het ergste geval spendeert de wereld – en dus wij – heel veel geld aan maatregelen die klimaatverandering op geen enkele manier kunnen voorkomen als het geheel buiten ons toedoen ligt. In het beste geval kunnen we de schade zoveel als mogelijk beperken juist door de forse investeringen. In die zin is de in gang gezette energie omwenteling hoopgevend. Hernieuwbare energie neemt toe en die toename zal niet meer te stoppen zijn. Minder hoopgevend is dat de wereld elk jaar weer nieuwe uitstootrecords vestigt. Misschien toch ook eens kijken naar “Buy Now?”

bronnen

European Environmental Agency

AON

UNHCR

LEAM

Geplaatst op

CO2 neutraal in 2050 is een sprookje! Tenzij…

Om CO2 neutraal te worden in 2050 dienen we onze afhankelijkheid van fossiele energie onder ogen te komen. Samen met de mogelijkheid om redelijk eenvoudig tot natuurherstel over te gaan is koolstofneutraliteit misschien mogelijk. Dat dit een onmetelijke uitdaging is laat zich raden.

Zonder energie

Meer dan 10 miljoenen jaar aan fossiele energie hebben we als mensheid in een tijdsbestek van 150 jaar uit de grond gehaald.

Alle uitvindingen die we doen vereisen technologie, grondstoffen en energie. Als mensheid verwonderen wij ons welke technologie allemaal bedacht en ontwikkeld wordt. Hierdoor is een blind geloof ontstaan dat we als mensheid zo slim zijn dat we elk maatschappelijk probleem met technologische vindingen het hoofd kunnen bieden.

Echter bevinden we ons nu in een tijd waar het duidelijk is dat grondstoffen en fossiele energie eindig zijn en dat er een correlatie lijkt te zijn tussen een veranderend klimaat en het gebruik van fossiele energie. Technologie gaat de mensheid alleen daarom al niet helpen dat probleem op te lossen. Technologie drijft op energie. De hele menselijke beschaving draait op energie en vooral op fossiele energie.

Zoals Nate Hagens in VPRO Tegenlicht het belang van energie mooi verwoorde:

“Technologie zonder energie is een lege huls

Een menselijk lichaam zonder energie is een lijk

Een stad zonder energie is een museum”

Arbeidsjaren aan energie

De industriële revolutie was revolutionair omdat het fysieke arbeid verving voor machines op fossiele energie. Het vermogen van een brandstofmotor wordt nog altijd uitgedrukt in het aantal paardenkrachten. Qua energie vervangt een motor heel veel paardenkrachten voor slechts een paar Euro aan toegevoegde energie. Fossiel is daarmee enorm krachtig. En eindig.

Vijf jaar arbeid van één persoon kan geleverd worden door 1 vat olie van 100 Dollar, aldus Nate.

De mensheid verbruikt per jaar met fossiele brandstoffen als kolen, olie en gas een equivalent van 100 miljard vaten per jaar. Op een werkende wereldbevolking van 5 miljard zijn dat 500 miljard arbeidsjaren per jaar wat uit de grond wordt gehaald. En van al deze energie wordt het meeste verspild en niet gebruikt om een duurzame beschaving op te bouwen.

Sprookje

De wijze waarom de beschaving en maatschappij is ingericht is extreem complex en volledig gebaseerd op koolstof. De boodschap van overheden om in 2050 CO2 neutraal te zijn is dan ook niets meer dan een sprookje.

Hernieuwbare energie als zon en windenergie is beperkt houdbaar en moet elke 20 tot 30 jaar vervangen worden. Bovendien sluiten verbruik en opwekking door fluctuaties niet goed op elkaar aan, tenzij je dit aanvult met gas, kernenergie of andere vorm van constante energie.

Het stoppen van fossiele energie vraagt in wezen honderden keren zoveel zon en windenergie als nu. Waar worden de grondstoffen vandaan gehaald? Die zijn er gewoonweg niet en wat er wel is, ten kostte van wat?

Hernieuwbare energie levert enkele elektrische energie wat ongeveer 20-25% van de totale energievraag in de wereld dekt. De rest zou geëlektrificeerd moeten worden als het gebruik van fossiel volledig wordt uitgebannen. Los van de kosten is dat eenvoudigweg niet mogelijk. Tenzij!

Het is enkel mogelijk een beschaving op hernieuwbare energie te laten draaien als de mensheid zich cultureel aanpast aan minder energiedragers. Minder maken, minder rijden, minder vliegen, minder transporteren, minder consumeren, etc. Kortom, alles wat het economisch denkmodel in de weg staat.

Nate Hagens roept in zijn podcastserie “The great simplification” op tot het terugbrengen van de complexiteit van hoe de beschaving is ingericht. We zijn geneigd om problemen op te lossen door het toevoegen van complexiteit. Dat moet anders.

mogelijkheden

Wat bedoelen we eigenlijk met CO2 neutraal? Het gaat er niet om dat de uitstoot van CO2 naar nul gebracht moet worden. Dat is onmogelijk en het leven op aarde is afhankelijk van koolstof. Koolstofneutraliteit gaat over de balans tussen uitstoot en opname van koolstof. CO2 neutraal in 2050 gaat over niet nog meer CO2 in de atmosfeer zodat de opwarming van het klimaat uiteindelijk stopt.

Door enkel over te schakelen op hernieuwbare energie kan koolstof neutraliteit niet worden bereikt. Maar allicht in combinatie met het herstellen van ecologie wel. Door het vergroenen van woestijnen. Een groot pleitbezorger daarvan is ecoloog John D. Liu. Volgens hem is het mogelijk om ernstig aangetaste ecosystemen te herstellen binnen afzienbare tijd. En daarmee zijn de grootste milieu uitdagingen redelijk eenvoudig te herstellen. Waarom gebeurt dat niet?

Lössplateau

Het meest bekende en aansprekende voorbeeld is het herstel van het Lössplateau in China. Een gebied ter grootte van Nederland is door de bewoners veranderd van een dorre uitgeputte woestijn in een grote groene oase van leven waar direct 20 miljoen mensen van konden profiteren in welvaart en welzijn. Hij maakte er de film “Hope in a changing climate” over.

Door weer begrip te krijgen van hoe ecologische systemen werken kunnen we ze herstellen en ze de waarde toekennen die ze verdienen. In een goed functionerend ecologisch systeem zijn biodiversiteit, hydrologie, begroeiing en de totale flora en fauna met elkaar in balans met tot gevolg een gezond watersysteem én schone lucht.

Volgens John is een kwart van het landoppervlak op aarde aangetast en een groot gedeelte daarvan kan net als het Lössplateau worden hersteld.

Overvloed

De bron van welvaart ligt in het goed functioneren van ecosystemen. Wanneer we deze misbruiken voor economisch gewin door bijvoorbeeld excessief grondstoffenverbruik wordt een situatie gecreëerd waarin afgeleide producten meer waarde hebben dan de bron zelf. Dat is waanzin!

Zolang de economie is gebaseerd op producten die geld creëren veranderd de wereld langzaam in een woestijn. Nagenoeg alles wat we “nieuw” kopen is net niet kapot, om de winstmarges van bedrijven zo hoog mogelijk te houden.

Als we als mensheid, als beschaving, leren om de economie te baseren op bloeiende ecosystemen hebben we als mensheid een gouden toekomst. Een toekomst van overvloed waarbij de aandacht gaat naar wat werkelijk betekenis geeft aan het leven en niet het consumeren omdat het nu eenmaal kan.

Uitdaging

Er zijn in de kern twee grote uitdagingen. Om een hardnekkige economische cultuur te veranderen moeten we als individu en als mensheid onder ogen komen wat werkelijk belangrijk is en ons daarmee verbinden. Het maakt ons minder afhankelijk van energie en grondstoffen voor technologie die we in de basis niet nodig hebben. Het zal resulteren in een radicaal andere arbeidsmarkt en waardering voor werk.

Als tweede geeft het daarmee de wil en de noodzaak om vervallen en aangetaste ecosystemen te herstellen waarmee de mensheid onderdeel wordt van de natuur en zich niet daarboven stelt.

Minder energie, minder complexiteit, minder risico, meer natuurlijk adaptief vermogen door gezonde ecosystemen zijn een zegen voor het milieu, het klimaat én de mensheid.

CO2 neutraal in 2050 is een sprookje. Tenzij de mensheid vanuit ieder zijn/haar rol in staat is te veranderen. Gelukkig hebben we een GenZ generatie. Die is niet alleen slim, maar ook wijs!

healtyhumanlife.com
bron: healthyhumanlife.com
Geplaatst op

MKB-balans

Milieu en klimaat lijken steeds vaker op één hoop gegooid te worden. Hoewel ze nauw met elkaar verwant zijn is het nuttig om ze toch van elkaar te scheiden om niet te verzanden in polariserende retoriek. Bovendien door ze te scheiden kunnen betere oplossingen worden bedacht voor de werkelijke problemen. Oplossingen die bijdragen aan wat de maatschappij belangrijk vindt én in balans met de omgeving.

Milieu

Wikipedia: “Milieu of omgeving is, in de biologie en de ecologie, het geheel van uitwendige voorwaarden en invloeden die voor een organisme, hetzij dier, plant of micro-organisme, van essentieel belang zijn. Het is de omgeving waarin, en waarvan het organisme, mede afhankelijk van de soort, al dan niet kan leven.”

Wij zijn onderdeel van het milieu en zijn ervan afhankelijk. Een ziek milieu – een milieu uit balans – zorgt voor een kettingreactie van het sterven van soorten en daarmee een verandering van dat milieu doordat andere soorten in de plaats komen. Als je geluk hebt. Het wordt meer problematisch als een milieu volledig afsterft. De oorzaak van een milieu uit balans wordt in mijn beleving altijd veroorzaakt door menselijk handelen. Altijd!

De ironie daarvan is dat de mens – als onderdeel van het milieu –  vroeg of laat wordt geconfronteerd met de (bedreigende) consequenties van zijn handelen. Microplastics bijvoorbeeld zijn terug te vinden in o.a. het bloed en de longen. Het is bekend dat deze schade aanrichten aan menselijke cellen door allergische reacties en het vroegtijdig afsterven van cellen.

Bestrijdingsmiddelen

Er zijn voorbeelden te over. Denk aan de toepassing van bestrijdingsmiddelen voor gewassen. Door het gebruik van bestrijdingsmiddelen is de opbrengst van een oogst hoger. Maar op de lange termijn richt het ook enorme schade aan. In het water nemen de hoeveelheid (micro)organismen af waardoor de kwaliteit van het water snel verslechtert. Nederland heeft als hoogontwikkeld land nagenoeg de slechtste waterkwaliteit van Europa. Ondanks dat zijn de drinkwaterbedrijven nog altijd in staat om van dit slechte water schoon drinkwater te maken. Hoewel iedereen begrijpt dat de opgave om dat te blijven doen steeds ingewikkelder wordt naarmate het oppervlaktewater in kwaliteit achteruit blijft gaan en er vaker langdurige inname-stops nodig zijn om de kwaliteit van het drinkwater te kunnen blijven garanderen.

Bijensterfte wordt eveneens in verband gebracht met gewasbescherming. Dergelijke producten worden op het kleine Nederlandse oppervlak bovengemiddeld veel gebruikt. Dit leidt tot minder bestuiving en dus voedingsgebrek voor bijen, maar ook lagere opbrengsten van de oogst.

Het milieu is een complex geheel van samenwerkende organismen. Alles wat leeft heeft zijn eigen rol in de natuur: van plant tot dier, van schimmel tot bacterie. Niet enkel in Nederland maar wereldwijd gaat het zorgwekkend slecht met de natuur. Soorten sterven uit of worden met uitsterven bedreigd, aantallen nemen af, populaties worden kleiner.

MKB-balans
Klimaat

Wikipedia: “Het klimaat is de gemiddelde weerstoestand over een periode van minimaal 30 jaar. De toestand van de atmosfeer op een bepaald moment is het weer.”

Een hevige bui of extreme warmte heeft een beperkte invloed op de gemiddelde weertoestand. Om die reden kan een situatie niet zondermeer gekoppeld worden aan een warmer wordend klimaat. Hoewel dit steeds vaker wel wordt gedaan. Toch is er wel degelijk een verschuiving te zien. Weersextremen komen wereldwijd vaker en langduriger voor en voeden daarmee wel een trend van opwarming. Hoewel ik ook geloof dat de toename van weersextremen geen toeval is, ben ik milder geworden voor de stelling dat het opwarmen van het klimaat ook een natuurlijke cyclus kan zijn. Echter zo’n cyclus neemt al snel vier à vijf eeuwen in beslag terwijl de verandering van de wereldwijde temperatuur in zeer korte tijd flink is gestegen en gaat daarmee sneller dan elke abrupte verandering in het geologische verleden.

Invloeden

Net als het milieu is het klimaat een complexe aangelegenheid dat mede wordt beïnvloed door geologische gebeurtenissen als vulkaanuitbarstingen, oceaanstromingen, zonactiviteit, windrichting en de natuurlijke uitstoot van klimaatversterkende stoffen waaronder CO2 en CH4 (methaan).

Een andere invloed is wel degelijk de uitstoot veroorzaakt door menselijk handelen. En eigenlijk is dat niet zo moeilijk te begrijpen en heeft alles te maken met balans. Net als een hevige regenbui in zeer korte tijd leidt tot overstroming omdat de hoeveelheid water niet snel genoeg weg kan, geldt dat voor de uitstoot van CO2 net zo goed. Wanneer je op kosmische schaal bezien een voorraad CO2 dat zich in miljarden jaren heeft gevormd in een rap tempo ophoog haalt en laat vrijkomen door verbranding lijkt het logisch dat dit niet allemaal opgeslagen kan worden door de natuur in oceanen en bossen. Zeker niet als die natuur door menselijk handelen flink is aangetast of vernietigd voor economische doeleinden.

Wat dat aangaat heeft Extinction Rebellion meer dan voldoende bestaansrecht. Omdat de politiek wel zegt dat ze klimaat belangrijk vindt, maar zolang er geen verdienmodel is er helemaal niets om geeft. Getuige de eenzijdig gerichte maatregelen voor een beter klimaat die zelfs averechts kunnen werken.

Doodsteek

De Nederlandse politiek laat zich leiden door sentiment en economische verdienmodellen voor het grootkapitaal van banken en multinationals. Het meest actuele voorbeeld is dat de politiek roept dat de CO2 omlaag moet om het klimaat te redden en tegelijkertijd subsidieert ze de fossiele industrie met tientallen miljarden die vervolgens voor het grootste deel in de zakken van de aandeelhouders verdwijnen. Daarbij mag de NS privatiseren en wederom duurder worden. Gas kopen we tegenwoordig in over zee. En om te elektrificeren plunderen we andere landen leeg en binnenkort de zeebodem.

Het Porthos-project heeft groen licht gekregen voor het opslaan van CO2 uit de Rotterdamse haven in de Noordzee. Daar waar de omgeving bezwaar maakte 15 jaar geleden in Barendrecht heeft het zeeleven geen stem. De opslag van CO2 wordt gezien als wapen tegen klimaatverandering. Vanuit welke visie? Niet die van het milieu!

Het redden van het klimaat lijkt de doodsteek voor het milieu. Wat uiteindelijk weer zorgt voor verandering van het klimaat. Ofwel een enorme disbalans.

Waarom wordt er niet gehandeld vanuit dat wat maatschappelijk echt belangrijk is? Maatschappelijke waarden definiëren vanuit de politiek zodat organisaties dit (verplicht) kunnen doorvoeren in de eigen bedrijfswaarden. En van daaruit een nieuwe balans opbouwen of desnoods een disbalans in stand houden. Maar zeker niet verergeren.

Bedrijfswaarden

Bedrijfswaarden zijn er om een juiste afweging te maken binnen een organisatie. Of binnen een maatschappij. De waarden geven richting in wat belangrijk wordt gevonden en daarop kan beleid worden gemaakt. Maatschappelijke waarden kunnen richting geven aan organisaties om daaraan bij te dragen en afgeleid een set aan bedrijfswaarden te ontwikkelen.

Een eerdere set aan maatschappelijke waarden is in mijn artikelen al vaker gebruikt. Ze geven richting en houvast.

maatschappelijke waarden voor een MKB-balans
Maatschappelijke waarden

Neem bijvoorbeeld een waarde als (volks)gezondheid. Hier gedefinieerd als: “de algehele gezondheid van inwoners en de wijze waarop deze bedreigd wordt door bijvoorbeeld natuurbranden, overstromingen, schoon water, gebrek aan medicijnen, beperkte biodiversiteit.”

Eerdere genoemde voorbeelden voor zowel milieu als klimaat raken hier direct aan. Gewasbescherming tast de biodiversiteit aan waardoor de kwaliteit van het oppervlaktewater achteruitgaat. Dit is een bedreiging voor de gezondheid van de mens. Toenemende weersextremen vormen eveneens een bedreiging voor de biodiversiteit wereldwijd. Wat leidt tot meer natuurbranden en meer overstromingen. Beide zijn eveneens een bedreiging voor schoon water en de algehele gezondheid van mensen.

Vlees

Het is dan ook onmiskenbaar dat bijvoorbeeld de vleesindustrie niet bijdraagt een de maatschappelijke waarde (volks)gezondheid. Aan geen enkele maatschappelijke waarde om eerlijk te zijn.

Langzaam raken steeds meer mensen ervan doordrongen dat het consumeren van (te) veel vlees negatieve effecten heeft op de gezondheid. Rood vlees en bewerkt vlees zoals vleeswaren worden in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en kanker. Ook rauw vlees of verbrand vlees zijn schadelijk. Het stoppen of minimaliseren van vlees in ons dieet zou een direct positief gevolg hebben op de kosten voor de gezondheidszorg. Er zouden miljarden vrijkomen! Niet enkel vanwege de verminderde zorg die mensen nodig hebben, maar ook het ziekteverzuim zou drastisch dalen. Stoppen met vlees eten is met stip de meest liefdevolle daad die we als mensheid voor mens en dier kunnen doen.

De vleesindustrie is een grote vervuiler voor milieu en klimaat. En uiteraard niet de enige grote vervuiler. De politiek wijst met name de veehouders aan als zondebok voor de milieuproblematiek. De agrariërs lijken de dans te ontspringen, terwijl zij juist veel gebruik maken van gewasbescherming. Gewassen zijn hard nodig. Enerzijds om te voeden, maar anderzijds ook voor meer groen. Dat vraagt voor zowel veehouder als agrariër (deels) omscholing. Andere vormen van teelt om uitputting van grond te voorkomen en veel minder vee.

Porthos

Omdat veehouders als zondebok worden gezien is er een uitkoopregeling. Maar waarom geen omschoolregeling, met garantie op behoud van inkomsten. De kosten daarvoor zijn vele malen lager dan welk Porthos project dan ook. Met Porthos wordt 1,5% van de jaarlijkse Nederlandse CO2 uitstoot opgeslagen in de Noordzee. Stoppen – of drastisch minderen – met vlees eten en boeren omscholen levert meer op voor het milieu en draagt positief bij aan het verminderen van de CO2 uitstoot. Wanneer elke Nederlander een vegetarisch dieet zou volgen c.a. 8,6 miljard kg CO2. Ofwel ruim driemaal Porthos.

Toegegeven, Porthos draagt bij aan de maatschappelijke waarde innovatie. De toegevoegde waarde per geïnvesteerde Euro is echter niet bijster hoog. Het gevoel bekruipt mij dan ook dat Porthos een noodzakelijk kwaad is om het voortbestaan van bedrijven in de haven van Rotterdam te rekken. Met een groen sausje eroverheen.

Disbalans

Klimaatverandering en verslechtering van het milieu vragen wereldwijd aandacht. Nederland behoort tot de welvarendste landen ter wereld en mede om die reden wordt er gekeken naar de maatregelen die Nederland op het gebied van klimaat en milieu neemt. Het ontbreekt aan een visie en aan logica. Althans, voor het grote publiek. Er is sprake van een disbalans tussen behoefte en acties.

Daar waar vooral wordt ingezet op technologische innovatie is juist natuurherstel in mijn beleving meer nodig. Het eerste heeft een verdienmodel. Het aanplanten van bomen en de natuur zijn gang laten gaan niet. Maar in gebieden waar natuur de kans krijgt zal de biodiversiteit onder de juiste omstandigheden herstellen. Milieu uit balans is een samenleving uit balans met als gevolg de mens uit balans. Een mens uit balans is het contact met de natuur kwijt en in staat om zichzelf te vernietigen. Door verkeerde afwegingen een onjuiste MKB-balans